🗓31/01/2024

MỘNG THỊT: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ

Mộng thịt (còn gọi là mộng hoặc mộng mắt) là một trong những bệnh phổ biến trong nhãn khoa, có thể gây giảm thị lực và mù lòa. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về mộng mắt, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả. 

1. Mộng thịt là gì? Có các loại mộng nào?

Mộng thịt bản chất là một khối tăng sản xơ mạch của kết mạc nhãn cầu, có hình tam giác đỉnh quay về phía Giác mạc và có xu hướng phát triển về Giác mạc. Màu sắc mộng có thể từ đỏ, hồng cho tới màu trắng nhợt, hơi gồ lên bề mặt Kết mạc và Giác mạc. Mộng thịt thường xuất hiện ở khe mi góc trong, cũng có thể ở góc ngoài hoặc cả hai góc (mộng kép).

So sánh mắt thường và mắt bị mộng thịt

Hình ảnh so sánh mắt thường với mắt bị mộng thịt

Các dấu hiệu lâm sàng khác của mộng:

  • Những ổ thẩm lậu đi trước đầu mộng là những tế bào viêm tích tụ lại thành từng đám có màu trắng đục nằm ở lớp biểu mô ngay trước đầu mộng (đảo Fuchs). 
  • Đường sắc tố màu vàng nâu đi trước đầu mộng, nằm mức màng Bowman (đường Stocker). 
  • Ở những mộng đã xâm lấn vào giác mạc nhiều, thân mộng dày, nhiều tân mạch có sự co rút của tổ chức xơ kéo nếp bán nguyệt (mộng góc trong) hoặc góc mi ngoài (mộng góc ngoài) về phía giác mạc. Kết quả gây dính nhãn cầu, hạn chế vận nhãn.

Dưới đây là ba cách phân loại mộng mắt:

Cách 01: Phân loại theo hình thái lâm sàng: Mộng được chia làm 2 loại 

  • Mộng xơ: Mộng thịt xơ có đầu mộng tròn, màu trắng đặc, không tiến triển và ít tái phát sau phẫu thuật.
  • Mộng máu: Thân mộng dày và có nhiều mạch máu, khả năng tái phát cao.

Cách 02: Phân loại theo sự tái phát:

  • Mộng nguyên phát
  • Mộng tái phát

Cách 03: Phân loại theo giải phẫu: Mộng được chia làm 4 độ

  • Độ I: Đầu mộng phát triển qua vùng rìa Giác mạc 1mm.
  • Độ II: Đầu mộng phát triển đến giữa vùng rìa và tâm Giác mạc.
  • Độ III: Đầu mộng phát triển đến tâm Giác mạc.
  • Độ IV: Đầu mộng phát triển quá tâm Giác mạc.

2. Nguyên nhân gây ra mộng và các yếu tố nguy cơ.

Mặc dù mộng thịt là một tình trạng khá phổ biến, tuy nhiên nguyên nhân chính vẫn chưa được xác định rõ, sau nhiều nghiên cứu y khoa dựa vào liên kết với sự phát triển của nó có một số yếu tố nguy cơ thường được đề cập như sau:

  • Tiếp xúc tia cực tím: Tiếp xúc quá mức với tia cực tím từ ánh sáng mặt trời hoặc các nguồn tia cực tím nhân tạo, nhưng không bảo vệ mắt đầy đủ, có thể tăng nguy cơ mắc mộng mắt.
  • Tiếp xúc gió bụi và vi chấn thương kéo dài: Các yếu tố môi trường như tiếp xúc với gió bụi, việc làm việc trong môi trường có nhiều bụi hoặc các hoạt động gây vi chấn thương kéo dài có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe mắt và tăng nguy cơ mắc mộng mắt.
  • Liên quan đến gen P53: Theo nhiều nghiên cứu và số liệu tại các cơ sở y tế, yếu tố gen P53 được cho là có liên quan đến mộng mắt. Tuy nhiên, quy trình diễn ra và cách gen P53 ảnh hưởng đến sự phát triển của mộng mắt vẫn đang được nghiên cứu sâu hơn.
  • Các yếu tố khác: Một số yếu tố khác như viêm mãn tính, khô mắt, và các yếu tố kích thích khác cũng có thể góp phần vào tình trạng mộng mắt.

3. Những biến chứng của mộng:

Trong quá trình tiến triển, mộng mắt có thể gây ra các biến chứng và ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe mắt. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp trong trường hợp mộng mắt:

  • Viêm kết mạc:

Mộng mắt có thể gây ra viêm kết mạc. Đây là tình trạng lớp mô mỏng trong suốt nằm trên phần tròng trắng của mắt và lót bên trong mí mắt (kết mạc) bị viêm. Lúc này các mạch máu nhỏ trong kết mạc sưng lên và bị kích thích, dẫn đến tròng trắng của mắt sẽ có màu đỏ hoặc hồng. Viêm kết mạc thường đi kèm với đỏ, sưng và chảy nước mắt.

  • Chảy nước mắt:

Một biến chứng phổ biến khác của mộng mắt là chảy nước mắt. Sự tiến triển của mộng dễ khiến cho hoạt động điều tiết của mắt diễn ra không đúng cách, dẫn đến hiện tượng chảy nước mắt liên tục.

  • Song thị:

Mộng mắt có thể gây ra hiện tượng song thị, khi mắt nhìn ra hình ảnh đôi trong khi bình thường chỉ có một. Hai hình ảnh này có thể là hai ảnh chồng lên nhau, nằm cạnh nhau hoặc cả hai.

  • Loạn thị:

Loạn thị là một biến chứng khác của mộng mắt. Khi bị loạn thị bệnh nhân sẽ gặp phải tình trạng hình ảnh mà mắt quan sát không thể hội tụ ở võng mạc, khiến cho mắt khi nhìn bị mờ.

  • Khuyết thị trường:

Một biến chứng nghiêm trọng của mộng mắt là khuyết thị trường, đây là tình trạng khoảng không gian mà mắt bao quát được khi nhìn cố định vào một điểm bị thu hẹp đi so với mắt thường.

  • Nang biểu mô:

Mộng mắt cũng có thể gây ra nang biểu mô, là sự tăng sinh mô xung quanh mắt và có thể gây ra biến dạng hoặc tạo áp lực lên các cấu trúc mắt.

  • Hiện tượng Dellen:

Mộng mắt có thể gây ra hiện tượng Dellen – điểm loét giác mạc đầu mộng.

Mộng còn gây ra các biến chứng nặng hơn như loét giác mạc và dính mi cầu, gây mất thị lực. Quan trọng là điều trị mộng mắt kịp thời để hạn chế những biến chứng tiềm ẩn và bảo vệ  mắt. 

mộng-thịt

Hình ảnh thực tế của mộng thịt

4. Phương pháp điều trị:

Điều trị mộng: không điều trị được bằng nội khoa, chỉ có phương pháp điều trị bằng ngoại khoa.

Phương pháp 1: Điều trị bằng phẫu thuật không ghép tổ chức:

  • Di chuyển đầu mộng
  • Cắt mộng đơn thuần
  • Để hở một phần củng mạc
  • Cắt mộng phối hợp với kéo vạt kết mạc khâu đính lại với nhau
  • Cắt mộng phối hợp tịnh tiến vạt kết mạc có chân
  • Cắt mộng kết hợp khâu hai vạt kết mạc

Với phương pháp này, tỉ lệ tái phát chiếm đến 18-76%

Phương pháp 2: Điều trị bằng phẫu thuật có ghép tổ chức:

  • Ghép giác mạc( Tỷ lệ tái phát 5%)
  • Ghép bằng chất liệu không phải kết mạc
  • Ghép bằng mảnh da rời: không thẩm mỹ 
  • Ghép niêm mạc môi: mảnh ghép dày, đỏ, lồi cao, hiệu quả kém
  • Ghép màng ối (Tỷ lệ tái phát 9.8%)
  • Ghép kết mạc ( Tỷ tái phát 5.56%)

Phương pháp 3: Các liệu pháp bổ sung

  • Liệu pháp vật lý: Tia X, Tia Beta, Liệu pháp Laser argon.
  • Liệu pháp hóa học
  • Corticoids Thuốc chống chuyển hóa
  • Thiopeta (Triethylene phosphoramide)
  • Mytomicin C (MMC)
  • Khung collagen (Ologen) 

Mộng có thể gây ảnh hưởng tới tầm nhìn, sức khỏe của đôi mắt và thẩm mỹ. Nếu có dấu hiệu, bạn nên đến bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời. 

Bệnh viện Mắt Quốc tế DND Bắc Giang là bệnh viện tư nhân Chuyên khoa Mắt duy nhất tại trên địa bàn tỉnh Bắc Giang với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, tại đây bệnh nhân sẽ nhận được liệu pháp điều trị và trải nghiệm khám chữa bệnh tốt nhất!

_________
BỆNH VIỆN MẮT QUỐC TẾ DND – BẮC GIANG International Eye Hospital
🏥 Địa chỉ: Đường Bàng Bá Lân, P. Dĩnh Kế, TP. Bắc Giang.
☎️ Điện thoại: 02046 25 26 27
🌐 http://bacgiang.matquocte.vn
🏨 CS1: 128 Bùi Thị Xuân – Hai Bà Trưng – Hà Nội.
📬 CS2: Đường Bàng Bá Lân, P. Dĩnh Kế, TP. Bắc Giang.
📬 CS3: 250 Trường Chinh, P. Tân Bình, TP. Hải Dương.